Parse & Query
Je kunt PaQu nu ook in Docker draaien. Zie: https://github.com/rug-compling/paqu-docker
PaQu is een webserver waarin gebruikers Nederlandstalige tekstdocumenten kunnen laten analyseren, en vervolgens onderzoeken op woordrelaties.
Iedereen kan er de publieke corpora ondervragen, maar na het aanmaken van een account kan een gebruiker ook zelf documenten uploaden en laten verwerken tot een nieuw corpus. Vervolgens kan de gebruiker dat nieuwe corpus alleen zelf raadplegen, of delen met andere gebruikers die het dan ook kunnen raadplegen.
Momenteel draait dit op de volgende site: http://www.let.rug.nl/alfa/paqu
Een 64-bit Linux-machine (amd64), ruim voldoende geheugen en schijfruimte, het liefst veel processoren...
Je hebt een account op een MySQL-server of MariaDB-server nodig.
De locale en_US.utf8 moet geïnstalleerd zijn bij het draaien van PaQu.
Van Graphviz heb je de library's en de headers nodig. Op Debian worden
die geleverd door het pakket graphviz-dev of libgraphviz-dev.
Misschien is die versie te oud. Als je een compileerfout krijgt moet je
een nieuwere versie hebben. Die kun je downloaden van
http://www.graphviz.org/
Voor de juiste weergave in de labels van bomen, van letters met een code boven de U+FFFF (zeldzaam, maar komt voor in Lassy Large, bijv: 𐎠𐎼𐎫𐎧𐏁𐏂𐎠) heb je minimaal versie 2.36.0 nodig. Vind je dit niet belangrijk, dan kun je een oudere versie gebruiken.
Dit is optioneel, maar wel sterk aanbevolen. Zonder DbXML kun je geen Dact-bestanden verwerken, en kun je geen XPATH-query's uitvoeren. Dact-bestanden zijn corpora in het formaat gebruikt door Dact, waarmee corpora bekeken en geanalyseerd kunnen worden.
Hier kun je DbXML downloaden: http://www.oracle.com/technetwork/database/database-technologies/berkeleydb/downloads
Let op dat je de software met XML in de naam downloadt.
LET OP: Versies 6.x.x t/m 6.1.4 hebben een ernstige bug waardoor de zoekresultaten met XPATH vaak verre van compleet zijn. (Versie 6.1.4 is op moment van schrijven de meest actuele versie.)
Je kunt versie 2.5.16 hier downloaden: https://github.com/rug-compling/dbxml
De meeste programma's zijn geschreven in de programmeertaal Go. Je hebt dus de Go-compiler nodig.
Je hebt minimaal Go versie 1.8 nodig. Geef het commando go version om
dit te controleren.
Je kunt Go downloaden van http://golang.org/
Voor het compileren van één programma heb je het programma flex nodig.
Op Debian is dat beschikbaar in het pakket flex.
Dit is dus iets anders dan Adobe Flex of Apache Flex
Om PaQu te draaien heb je van Alpino de tokenizer en de parser nodig.
Je kunt ook een Alpino-server gebruiken die voldoet aan de Alpino API. Als je dat doet heb je zelf van Alpino alleen de tokenizer nodig. Zo'n server kan in principe de data parallel verwerken, en dus veel sneller zijn dan wanneer je Alpino lokaal gebruikt.
PaQu maakt gebruik van een directory voor het opslaan van gegevens, en een voor het configuratiebestand.
Voor de bepaling van deze directory's wordt eerst gekeken naar de
environment variable PAQU. Als die gedefinieerd is:
data: $PAQU
config: $PAQU
Als die niet gedefinieerd is, dan wordt gekeken naar de waarde die bij het compileren is gedefineerd.
Als deze ook niet is gedefineerd, dan gelden de volgende waardes:
data: $XDG_DATA_HOME/paqu
config: $XDG_CONFIG_HOME/paqu
Als de environment variabelen XDG_DATA_HOME of XDG_CONFIG_HOME niet
zijn gedefinieerd, dan gelden de volgende waardes:
data: $HOME/.local/share/paqu
config: $HOME/.config/paqu
Hieronder worden deze waardes gesymboliseerd door {data} en {config}.
Verder gaan we ervan uit dat je PaQu in $HOME/paqu hebt geplaatst.
Ga naar de directory ~/paqu/src, kopieer het bestand
Makefile.cfg.example naar Makefile.cfg en pas het aan. Volg daarvoor
de aanwijzingen in het bestand.
Als je klaar bent, run make all. Als alles goed gaat vind je alle
programma's in ~/paqu/bin. Verplaats de programma's naar een plek in
je PATH, of voeg de directory toe aan PATH.
Voordat je de programma's kunt draaien moet je een configuratiebestand
maken. Kopieer het bestand ~/paqu/run/setup-example.toml naar
{config}/setup.toml en pas het aan door de instructies in het bestand
op te volgen. Geef het bestand de rechten 600 zodat andere gebruikers op
je computer de wachtwoorden niet kunnen lezen:
chmod 600 {config}/setup.toml
Dit voorkomt ook dat anderen de programma's kunnen draaien en daarmee zomaar corpora van willekeurig wie kunnen verwijderen, bijvoorbeeld.
Je kunt de configuratie controleren met het commando pqconfig. Als je
een typefout maakt in een label in het configuratiebestand, dan wordt
dat item genegeerd. Door het commando pqconfig te draaien kun je zien of
alles de juiste waarde heeft.
Wil je https gebruiken, dan dien je een certificaat aan te maken en die te laten ondertekenen door een instantie die algemeen erkend wordt. Doe je dat laatste niet, dan krijgt de gebruiker in z'n webbrowser een waarschuwing dat de site niet te vertrouwen is, en dat ie de site beter niet kan bezoeken.
Stel dat je server voor gebruikers toegankelijk is via
paqu.myserver.nl, geef dan de volgende commando's:
cd {config}
go run `go env GOROOT`/src/crypto/tls/generate_cert.go -host=paqu.myserver.nl
Krijg je een foutmelding no such file or directory, doe dan:
go run `go env GOROOT`/src/pkg/crypto/tls/generate_cert.go -host=paqu.myserver.nl
Er staan nu twee nieuwe bestanden in {config}: cert.pem en key.pem
Voor meer info over het laten ondertekenen van een certificaat, zie http://nl.wikipedia.org/wiki/Certificaatautoriteit
Voor leveranciers, zie https://www.google.nl/search?q=SSL+certificaten
Als je het certificaat hebt laten ondertekenen dien je die ondertekening
onderaan cert.pem toe te voegen.
Om de database te initialiseren, run:
pqinit
Als je een nieuwere versie van PaQu gaat gebruiken, dan moet misschien de database aangepast worden. Om dat te doen, run:
pqupgrade
Het is zeer aan te bevelen om alvast een corpus te installeren voordat mensen PaQu gaan gebruiken, omdat ze er dan mee kunnen werken zonder eerst in te hoeven loggen en hun eigen corpus aan te hoeven maken.
Het is raadzaam om het corpus Lassy Klein te installeren, omdat alle voorbeelden die de gebruiker in de informatie ziet werken op dat corpus.
Als je dit corpus hebt geïnstalleerd in ~/corpora/LassySmall kun je
het zo opnemen in PaQu:
pqdactx ~/corpora/LassySmall/lassy.dact ~/corpora/LassySmall/lassy.dactx
echo ~/corpora/LassySmall/lassy.dact | \
pqbuild -w -p '.*/corpora/LassySmall/' lassysmall 'Lassy Klein' none 1
Als je geen DbXml beschikbaar hebt kun je het zo opnemen in PaQu:
find ~/corpora/LassySmall/Treebank -name '*.xml' | sort | \
pqbuild -w -p '.*/corpora/LassySmall/Treebank/' lassysmall 'Lassy Klein' none 1
De string achter -p is een reguliere expressie die het deel van elke bestandsnaam matcht dat wordt verwijderd om van de bestandsnaam een label te maken.
Dit duurt wel even, dus wellicht wil je bovenstaande regel in een script
zetten en dat aanroepen met nohup.
Nadat het corpus in PaQu is opgenomen moet je het dact-bestand (of de xml-bestanden) van Lassy Klein laten staan waar het staat. Dat bestand wordt zelf niet in PaQu opgenomen, alleen de analyse ervan. Het bestand zelf is nog steeds nodig voor het werken met PaQu.
Wel kun je, als je xml-bestanden hebt gebruikt i.p.v. het dact-bestand,
die xml-bestanden na verwerking comprimeren met gzip:
find ~/corpora/LassySmall/Treebank -name '*.xml' | xargs gzip
Kun je Lassy Klein niet installeren, installeer dan het kleinere corpus
Alpino Treebank, te vinden als cdb.dact in
corpora.tar.gz.
Je kunt PaQu nu heel simpel starten met pqserve. Maar dat is wellicht
niet de beste methode. Beter is het om het script ~/paqu/run/run.sh
aan te passen aan je wensen, en regelmatig (bijvoorbeeld elk kwartier)
aan te roepen vanuit cron. Dit script test of de server nog reageert
(daarvoor gebruikt het de link /up op de server), en start het opnieuw
mocht dit niet zo zijn. Het print dan ook eventuele foutmeldingen van de
vorige run van pqserve, en als je MAILTO goed hebt gezet in
crontab -e, dan worden die foutmeldingen naar je toegestuurd.
Het programma pqserve maakt logbestanden aan in directory {data}.
Deze bestanden worden automatisch geroteerd als ze te groot worden, dus
je hoeft geen logrotate te gebruiken.
Het programma pqstatus geeft je een overzicht van gebruikers en
corpora. Wellicht is dit handig om eenmaal per dag aan te roepen vanuit
cron, dat dan de resultaten naar je toestuurt.
Info over de interne staat van de server kun je opvragen via deze paden op de server:
/debug/env
/debug/stack
/debug/vars
Met het programma pqclean verwijder je automatisch alle gebruikers
zonder corpora die twee maanden niet actief geweest zijn.
Met het programma pqrmcorpus kun je een corpus uit de
MySQL/MariaDB-database verwijderen. Is het een corpus dat door een
gebruiker is ge-upload, dan worden de bijbehorende bestanden ook van
schijf verwijderd.
Met het programma pqrmuser kun je een gebruiker verwijderen, inclusief
alle data die door die gebruiker is opgeslagen, zowel van schijf als uit
de MySQL/MariaDB-database.
Met het programma pqsetquota kun je het quotum voor een of meer
gebruikers aanpassen.